Diş Çürüğü Nedir?
Diş çürükleri diş minesinin asitle aşındırılmasıyla oluşur. İnsan ağzında birçok bakteri yaşar. Bunlar diş yüzeyine toplanarak plak denilen bir tabaka oluştururlar. Plaklar özellikle kırıklarda, boşluklarda, dişlerin aralarında, diş arkasındaki yarıklarda ve diş eti çizgisinin yakınlarında oluşurlar. Bazı bakteriler yiyeceklerden aldığımız şeker ve karbonhidratları aside dönüştürürler. Bu asitler diş yüzeyindeki mineralleri yok ederek daha sonra büyüyen mikroskopik delikler oluştururlar.
Hasar dişeti çekilmesiyle ortaya çıkan korumasız diş kökü ve dış sert mine gibi herhangi bir yerde oluşabilir. Çürükler koruyucu mine tabakasını aşarak hassas dentin tabakasına ve oradan da sinirleri barındıran yumuşak tabakaya geçebilirler. Çürüklerden kaynaklanan ağrının sebebi tam olarak bilinemese de, bakterilerin yol açtığı iltihap, kök yüzeyinin açığa çıkması ve dentin’in içindeki tubule sıvı seviyelerinin dengesizliğinden süphelenilmektedir.
Diş Çürüğü Belirtiler
Erken çürüklerin herhangi bir belirtisi olmayabilir. Çürüme mine tabakasını aştığında ise diş şekerli yiyeceklere veya soğuk sıcağa karşı hassaslaşabilir.
Teşhis
Diş hekiminiz rutin kontroller sırasında çürük olup olmadığını her zaman kontrol eder. Diş hekimi hem görsel olarak hemde explorer denilen bir aletle dişte hasar almış alanlar olup olmadığını kontrol eder. Periodik olarak eğer gizli çürüklerden şüpheleniliyorsa dişlerin röntgeni çekilir.
Beklenen Süre
Çürüklerin ne kadar süreceği hangi aşamada olduklarına bağlıdır. Çürüğün henüz mine tabakasını eritemediğini gösteren beyaz noktalar, eğer asitin verdiği hasar durdurulur ve dişe kendini yenileme şansı verilirse geriye çevrilebilirler. Mine tabakasını yok etmiş çürüklerde ise geriye dönüş yoktur. Çoğu çürük zamanla kötüleşir ve köke doğru yayılır ve aşınma süresi insandan insana değişir. Çürüğün ağrılı bir seviyeye gelmesi aylar da sürebileceği gibi bir kaç yıl da sürebilir.
Önlemler
Çürükler ağızdaki plak ve bakteri miktarını azaltarak engellenebilir. Bunu yapmanın en iyi yolu günlük diş fırçalama ve diş ipi kullanımıyla birlikte yılda en az iki defa profesyonel diş temizliğidir. Ağzınızdaki asit miktarını gün içinde şekerli ve nişastalı ürünleri daha az tüketerek düşürebilirsiniz. Yemek sonrası ağzınız bir kaç saat asidik olacağı için öğün arası atıştırmalar çürük ihtimalini arttırır. Xylitol içeren sakızlar, yemek sonrası asit yoğunluğunu azaltmakta yardımcı olur.
Dişler fluoridle güçlendirilebilir. Diş hekiminiz çürük ihtimalini değerlendirerek gerekli fluorid tedavisini tavsiye eder. Çocuklarda ise, yeni azı dişleri diş hekiminin fissür örtücü malzemesi uygulamasıyla koruma altına alınabilir.
Diş Çürüğü Tedavi
Çürük için standart çözüm dolgudur. Diş hekimi çürümüş bölgeyi temizledikten sonra ( acıyı azaltmak için genelde anestezi kullanılır) boşluk doldurulur. Dolgular genellikle dayanıklılığı artsın diye gümüş grisi renkli bakır gümüş alaşımlı amalgamdan veya diş rengine daha yakın olan kompozit reçineden yapılır. Amalgamlar genelde büyük azı dişlerinde kullanılır. Kompozitler ise her dişte kullanılabilmesiyle birlikte ön dişlerde çok başarılı sonuçlar vermektedirler. Günümüzde teknolojik olarak materyallerin dirençleri ve teknik kapasitelerinin arttırılmasıyla ve civa hakkındaki olumsuz düşüncelerden dolayı kompozit dolgu ve indirekt dolgu malzemeleri modern diş hekimliğinde amalgamın yerini almıştır. Eğer daha fazla direnç gerekiyorsa daha pahalı olan porselen inley / onley dolgular da kullanılabilir.
Eğer çürük çok büyükse, geriye kalan diş tedavi için gereken dolguyu taşıyamaz. Bu durumda diş hekimi boşluğu doldurarak kuron proteziyle restore edebilir.
Bazen dişin kuron bölümü sağlam kalır ve asıl hasar dişin iç kısmında oluşur. Bu durumlarda diş hekimi sizi kanal tedavisi için endodontist denilen uzman bir diş hekimine yönlendirir. Bu işlemde endodontist dişin özünü çıkartarak yerine kanal dolgu maddesi koyar. Çoğu kanal tedavisinden sonra madde kaybına bağlı olarak indirekt bir kuron vb restorasyon yapmak gerekir..